ABB

Bir elektrik panosunun içerisindeki ısının doğru bir şekilde kontrol altında tutulması ve yönetimi panonun ve iç bileşenlerinin uzun ömürlü olabilmeleri açısından oldukça önem taşımaktadır.

Elektrik panolarının iç kısmındaki aşırı ısınma:

Elektrikli ve elektronik ekipmanların güç kayıpları elektrik panoların içerisinde biriken ısıya dönüşür. Elektrik panolarıyla ilgili olarak, kendilerinin oluşturmakta oldukları ısı kaynağının yanı sıra dahili veya harici kaynaklardan yayılan ısılar ve temas yoluyla aktarılan ısı gibi bileşenler de hesaba katılmalıdır.

Yukarıda sayılanlar, elektrik panoların iç kısmında dış ortamın sahip olduğundan daha yüksek bir iç ısıya yol açmaktadır (buna çevre ısısıyla ilgili aşırı ısınma adı verilmektedir).

Bir elektrik panosunun kendi içerisinde oluşan ısıyı çevreye bırakma kapasitesi, çevresel faktörlerine ek olarak, dağıtıcı yüzeyi ve hava geçirmez izolasyonuna bağlıdır (panoya ait koruma derecesi - IP).

Elektrik panolarının içerisinde oluşan ısı niçin sınırlandırılmalıdır?

Bir elektrik panosunun içerisinde oluşan aşırı ısı iç bileşenlerin aşınmasına ve zaman içerisinde eskimelerine neden olur bununla birlikte ise performans değişikliği, kısa kullanım ömrü ve azalmış güvenirliği beraberinde getirir.

Koruma cihazların güvenirliğinin zaman içerisinde azalması istemeyen açmalara veya tam tersi hata durumlarında devreyi açamamaya neden olabilir. 

Elektrik panolarının içerisindeki ısının doğru sınırlar içerisinde tutulması ilgili endüstriyel teçhizata iyi bir bakım sağlanabilmesi yönündeki ana faktörlerden birisi olarak kabul edilmektedir.

Elektrik panolarındaki ısının kontrol edilmemesi çoğu arızanın ana sebebini teşkil etmektedir, aşırı ısınmadan kaynaklanan durmalar ısı kontrol sisteminin kurulmasından çok daha pahalıya mal olmaktadır.

Uluslararası Standartlar elektrik panolarına ait bileşenler hakkında neler belirtmektedir?

Elektrik panolarına ve bunların bileşenlerine ait Uluslararası Standart aşırı ısınma için herhangi bir limit belirtmemekle beraber bileşenlerin kendi standartlarına atıfta bulunmaktadır. Bu standartlar genellikle bağlı iletkenlerin korunması açısından sadece ekipman terminallerine yönelik aşırı ısınma limitleri belirlemektedir. Söz konusu limitler kurulum esnasında rastlananlardan çok daha farklı nitelikteki test koşulları altında belirlenmektedir. Dahası, bu limitlerin daha çok cihazın kendi iç bileşenlerine bağlı işlevsel kötüleşme derecesiyle doğrudan bağlantısı bulunmamaktadır.

Ek olarak, yüzeyde bulunan anlık ısının panonun içerisindeki maksimum hava sıcaklığıyla ilişkilendirilmesi oldukça güçtür. Dolayısıyla dâhili cihazların ısı karşısında sergiledikleri davranışı kesin olarak belirleyerek gelecekteki işlevselliklerini etkilemeden çalışmalarına olanak sağlayacak maksimum ısı limitini tespit edilmesi gerekmektedir.

Elektrik panosu bileşenleri ve bu bileşenlerin ısı yükselmesi karşısında sergiledikleri davranışlar:

Daha önce de belirtildiği gibi elektrik ekipmanlarının ömür süresi içinde çalışmakta oldukları sıcaklığa bağlı olup, genel olarak elektrik panolarında yer alan ekipmanların ideal sıcaklıkları 25°C ila 35 °C arasındadır (bu değerler arasındaki aşınma ve eskimenin asgari düzeyde olduğu varsayılabilir).

Fakat panoların içerisindeki sıcaklığın +35 °C'nin altında tutulmasının uygulama açısından oldukça zor olmasından dolayı test limitlerini tespit eden ürün standartları daha geniş limitler belirlemişlerdir.

Örneğin, ana referans standartları fonksiyonel sıcaklığı -5°C ila + 40°C arasında belirlerken MCB'ler ve RCD'ler gibi modüler anahtarların kullanım sıcaklığının -25°C'ye kadar genişletilmesine olanak vermişlerdir. Cihaz üreticileri bir adım öteye giderek azami sıcaklık +55°C olmak üzere daha yüksek sıcaklıklarda çalışmaya izin verecek sertifikalandırma düzeyleri edinmişlerdir.

Bir elektrik panosundaki maksimum iç sıcaklık:

Bir panonun iç sıcaklığı içerisinde bulunan cihazların güvenirliğini etkilememelidir. Elektrik panosu içinde güvenilir bir çalışma sunabilecek en yüksek sıcaklık 55°C olarak tespit edilmiştir. Bu limitin aşılması tehlikelidir, 35°K değerini aşmaması gereken PVC kabloları için dahi 55°C sınırı kolaylıkla aşılabilir.

KAYNAK: İnşaat & Yatırım