Türkiye Müteahhitler Birliği Başkanı Mithat Yenigün, 2021 yılı yurtdışı proje hedefinin 20 milyar ABD Doları olduğunu belirterek, “Finansman temini konusunda somut gelişmeler olması halinde bu seviyeyi de aşabileceğimize inanıyoruz” diye konuştu. TMB Başkanı, “Koşullar belirsiz, riskler büyük, rekabet ise zorlu… Dolayısıyla, küresel çapta öne çıkan sektörümüz ve marka haline gelmiş firmalarımızın ülkemiz ve ulusal ekonomimiz için taşıdığı önem iyi anlaşılmalıdır” dedi.

Türk Müşavir, Mühendisler ve Mimarlar Birliği Başkan Yardımcısı İrfan Aker de kamu - özel işbirliği modeliyle Türk firmalarında küçümsenemeyecek bir bilgi birikimi oluştuğuna dikkat çekerek, büyük proje tecrübe ve referansların sektöre kalite - fiyat kombinasyonunun uygulandığı ihalelerde avantaj sağladığını da kaydetti.

Türk müteahhitleri, Covid-19 pandemisi nedeniyle tüm dünyada zor geçen 2020 yılında yurtdışında 14,4 milyar ABD Doları büyüklüğünde proje üstlendi. Sektörün 2020 yılında en çok proje üstlendiği ülke 4,6 milyar ABD Doları ile yine Rusya olurken, yeni pazarlar için de çalışmalar sürüyor. İnşaat sektörü için önem taşıyan büyük pazarlar Batı Avrupa ve ABD^yi hedefleyen Türk müteahhitleri firma satın alımı, yerel firma kurulumları ve iştirakler gibi yeni yöntemlerle de bu pazarlarda tutunmaya çalışıyor.

Sektörün 2020 yılı yurtdışı performansı ve 2021 yılı vizyonu ile hedefleri, Türkiye Müteahhitler Birliği’nin (TMB) ev sahipliğinde ve Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan katılımıyla, TMB Başkanı Mithat Yenigün ile Türk Müşavir, Mühendisler ve Mimarlar Birliği (TürkMMMB) Başkan Yardımcısı İrfan Aker’in yer aldığı “2020 yılı Yurtdışı Müteahhitlik ve Teknik Müşavirlik Hizmetleri Değerlendirme Toplantısı”nda ele alındı. 

Toplantıda konuşan Ticaret Bakanı Ruhsar Pekcan, inşaat sektörünün yurtdışında açıldığı günden bu yana 48 yılı geçen süre içerisinde büyük ilerlemeler kaydettiğini ve bugün itibariyle, dünyanın 128 farklı ülkesinde 418,7 milyar dolar değerinde 10.525 proje üstlendiğini belirtti.

“Son projeler ile birlikte rakam, 15 milyar doları bulabilir”

Covid-19 salgını nedeniyle küresel ekonomideki olumsuz gelişmelerin yurtdışı müteahhitlik ve teknik müşavirlik sektörünü de doğrudan etkilediğini söyleyen Bakan Pekcan, öte yandan 2020 yılına iyi bir başlangıç yapılarak yılın ilk aylarında ciddi ve prestijli projeler üstlenildiğini belirtti. Küresel ekonomik sorunlara rağmen 2020 yılında 20 milyar dolarlık proje büyüklüğünün aşılabileceğini düşündüklerini dile getiren Pekcan, “Ancak, salgının küresel etkileri, yeni proje üstlenimi açısından zor bir yıl yaşamamıza neden oldu. Buna rağmen, 2020 yılında üstlendiği projeler an itibariyle 14,4 milyar dolarlık bir büyüklüğe ulaşmıştır. Yılsonunda üstlenilmiş olan yeni projelerin bilgilerinin de eklenmesi ile birlikte, 2020 yılını 15 milyar doları aşan bir büyüklükle kapatacağımızı öngörüyoruz” dedi.

Bakan Pekcan, şöyle devam etti: “2020 yılında da firmalarımız tarafından en fazla proje Rusya Federasyonu’nda üstlenilmiş olup Rusya Federasyonu’nda üstlenilen yeni proje tutarı 4,6 milyar dolara ulaşmıştır. 2020 yılı içerisinde en fazla proje üstlenilen ilk 20 ülke arasında BDT, Ortadoğu, Kuzey Afrika coğrafyasında bulunan geleneksel pazarlarımızın yanı sıra, Romanya, Hırvatistan, Bosna-Hersek, Hollanda, Senegal, ABD, Mozambik, İngiltere gibi Balkan, Batı Avrupa, Amerika ve Sahra-altı Afrika ülkeleri de yer almaktadır. Ayrıca, 2020 yılı içerisinde sektör tarafından Hindistan ve Afganistan gibi Asya ülkelerinde de projeler üstlenilmiştir. Sektörün, geleneksel pazarlardaki payını sürdürmesi ve yeni pazarlarda da ciddi bir büyüklüğe ulaşması, geleceğe yönelik beklentilerimizi de güçlendirmektedir.”

“Büyük pazarlara yeni yöntemlerle tutunmaya çalışıyoruz”

Pekcan ayrıca sektörün geleneksel pazarlarının yanı sıra büyük pazarlara yönelik çalışmalarını hızlandırdığına dikkat çekerek, “Özellikle ABD ve Batı Avrupa’da firma satın alımı, yerel firma kurulumları ve iştirakler gibi yeni yöntemlerle bu pazarlarda tutunmaya çalışmaktadırlar” dedi.

Bakan Pekcan, 2020 yılında teknik müşavirlik sektörünün de yurtdışında 140 milyon ABD Doları büyüklüğe ulaştığını, sektörün 2021 yılı hedefinin ise 150 milyon ABD Doları’nı aşmak olduğunu söyledi.

“Finansman temini sağlanırsa hedef de aşılır”

TMB Başkanı Mithat Yenigün ise yurtdışında salgın nedeniyle 20 milyar dolarlık yıllık yeni proje hedefi yakalanamamış olsa da mevcut koşullarda ulaşılan düzeyi de başarı olarak kabul ettiklerini kaydetti. Küresel pazarda belirsizliklerin sürdüğüne dikkat çeken Yenigün, “Bununla birlikte, aşı çalışmalarındaki gelişmeler tünelin ucunda bir ışık olmuş, bir umut oluşmasına neden olmuştur. Bu kapsamda, 2021 yılının salgının kayıp yıl kıldığı 2020’den daha iyi olacağını ümit ediyoruz. 2021 yılı hedefimiz ilk aşamada yıllık yeni proje tutarında 20 milyar dolar seviyesini tekrar yakalamak... Finansman temini konusunda somut gelişmeler olması halinde bu seviyeyi de aşabileceğimize inanıyoruz. Sonraki yıllara ilişkin hedefimiz ise yılda 50 milyar dolar tutarında yeni iş üstlenmek olacak” dedi.

Küresel pazarda artan finansman ihtiyacı kapsamında Bu kapsamda, sektörün ihtiyaç duyduğu finansmanın temini amacıyla Türk Eximbank, bankacılık sektörümüz, uluslararası kurum ve kuruluşlarla yakın işbirliği içinde çalışıyoruz. Türk Eximbank, bankacılık sektörümüz, uluslararası kurum ve kuruluşlarla yakın işbirliği içinde çalıştıklarını kaydeden Yenigün, “Ayrıca, Afrika ve Asya Kalkınma Bankaları, İslam Kalkınma Bankası gibi çok taraflı kalkınma bankaları ve diğer ülke ihracat kredi kuruluşları ile de temastayız. Üçüncü ülkelerde işbirliği kapsamında özellikle Japonya, Güney Kore ve ABD ile güç birliği arayışı içindeyiz” dedi.

“En iyi şefler müteahhitlikte de kolay yetişmiyor”

Bu yıl 69. yaşını kutlayacak olan TMB’yi yurtdışı müteahhitlik hizmetlerinin mutfağı olarak gördüklerini ifade eden Yenigün, “Bu mutfakta dünyaca ünlü, büyük şeflerimiz, yani üye firmalarımız çalışıyor...  Koşullar belirsiz, riskler büyük, rekabet ise zorlu… Nasıl ki en iyi şefler kolay yetişmiyorsa; küresel inşaat pazarında marka haline gelmek, geldikten sonra da durumu muhafaza edip, geliştirmek kolay olmuyor. Dolayısıyla, küresel çapta öne çıkan sektörümüz ve marka haline gelmiş firmalarımızın ülkemiz ve ulusal ekonomimiz için taşıdığı önem iyi anlaşılmalıdır” diye konuştu.

“Körfez’de sorunlarımız arttı”

Yenigün, hükümetin desteği ile Libya’daki sorunların çözüm sürecinin devam ettiğini belirtirken, son dönemde Türkiye’ye yönelik olumsuz algı nedeniyle sektöre Körfez’de özellikle Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirliklerinde yapılan haksız uygulamaların giderilmesi için de desteğe ihtiyaç duyduklarını ifade etti.

Türk işgücüne dünyanın dört bir yanında istihdam olanağı yaratmak arzusunun, salgının yol açtığı işsizlik ortamında daha da öne çıktığını belirten TMB Başkanı Yenigün, “Bu çerçevede mevcut engellerin aşılması konusunda da hükümetimizin desteğini beklediğimizi ifade etmek isterim. Bir diğer önem arz eden konu yüksek teknolojinin inşaat faaliyetlerine entegrasyonu için de bakanlıklarımız, başta TÜBİTAK olmak üzere ilgili kurumlar, akademik dünya ile başlattığımız ve giderek de geliştireceğimiz işbirliğinin önemine vurgu yapmak istiyorum” dedi.

‘Kamu – özel işbirliği modeli yurtdışında avantaj sağlıyor’

TürkMMMB Başkan Yardımcısı İrfan Aker de Türk mühendislik, müşavirlik ve mimarlık firmaları olarak 2020 yılı sonu itibarıyla 124 ülkede, 2 bin 197 projenin planlamadan inşaat kontrolü ve işletmeye alma gibi çeşitli aşamalarında, her coğrafyada toplam 2,6 milyar ABD Doları tutarında hizmet sağladıklarını belirtti. Aker, şunları kaydetti: “Son yıllarda, yurt dışında sözleşme bedeli 100‐150 milyon dolar olan mühendislik ve müşavirlik işlerinde de yer almayı başarmanın mutluluğunu yaşıyoruz. Ülkemizdeki enerji, ulaştırma, su, çevre, bina gibi birçok alandaki proje çeşitliliği ve imkânları sayesinde, firmalarımızın master plan, fizibilite, tasarım, ihale dokümanlarının hazırlanması, ihale süreci, inşaat kontrolü ve işletmeye alma hizmetlerinde engin tecrübe ve bilgi sahibi olmuş, ayrıca yap - işlet - devret ve kamu - özel işbirliği modeliyle de, firmalarımızda küçümsenmeyecek bir bilgi birikimi oluşmuştur. Ülkemizdeki büyük ölçekli projelerden sağladığımız tecrübeler, iş bitirmeler ve referanslar, bizlerin yurtdışındaki ihalelerde, teknik yeterlilik yönünden çoğu zaman Avrupa ve Amerikan mühendislik/müşavirlik firmalarının önünde yer almamızı bir başka deyişle onlardan daha yüksek teknik puan almamızı sağlamaktadır. Bu bizlere kalite - fiyat kombinasyonunun uygulandığı ihalelerde avantaj sağlamaktadır.”